Bedelli sermaye artırımı, bir şirketin asıl sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedellerinin ödenmesinin ardından genel kurul kararıyla yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır. Bir şirketin sermayesini artırma işlemi de denilen bu işlemde şirket ek bir para kazanarak bunu kasasına koyabilir. Bu işlem sonucunda da şirket ortaklarının hisse oranları da dolaylı olarak artış gösterir.

Bir Şirket Neden Sermaye Artırımına İhtiyaç Duyar?

Şirketler ek bir finansmana ihtiyaç duydukları zaman bedelli sermaye artırımı yoluna giderler. Şirkete yapılan yeni yatırımlar sonucunda o şirketin fona ihtiyaç duyması durumu ve ihtiyaç duyulan bu fon şirketi bedelli sermaye artırımına doğru götürür. Yapılan bu işlem şirketin piyasa değerini etkileyecektir.

Bedelli Sermaye Artırımının Hisse Fiyatına Etkisi

Bedelli sermaye artırımı ile yatırımcılar panik haline girebilir. Bu panik borsada ve yatırım araçlarında her zaman kayba sebebiyet verir. Nitekim Türkiye borsası da bedelli sermaye artırımları ile paniğe girer ve panikleyen yatırımcılar elindeki hisse senedini satar. Ancak bu kısa vadeli bir düşüştür. Sonuçta şirket sermaye artırımına giderek borçlarını kapayacak veya üretim yapacaktır. Buda ileriki süreçler için şirketi olumlu etkileyip değerinin artmasını sağlayacaktır. Farklı şirketlerin bedelli sermaye artırımı süreçleri farklı fiyatlamalara neden olabilir. Yatırımcısına güven sağlamış şirketler bedelli sermaye artırımı sonrasında yükselişe geçebilir. Ancak devalı bedelli sermaye artırımı yapmayı alışkanlık haline getirmiş şirketler ve yatırımcısının güvenini kaybetmiş şirketler için genellikle bedelli sermaye artışı olumsuz fiyatlamalara neden olmaktadır. Sermaye artırımlarının diğer bir çeşidi ise bedelsiz sermaye artırımıdır. Bedelsiz sermaye artırımlarının hisse senedi fiyatlarına etkileri genellikle oldukça olumlu olmaktadır. Hatta bu sebeple bedelsiz potansiyeli taşıyan hisse avcılığı yatırımcılar tarafından yapılmaktadır.

Bedelli Sermaye Artırımına Katılmak İçin Ödenmesi Gereken Tutar Ne Kadar?

Şirketin çıkaracağı yeni payı almak için gerekli olan ödeme tutarı aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır. Yeni Pay Bedeli = Hisse Adedi * Artırım Oranı * Yeni Pay Alma Fiyatı

Rüçhan hakkı nedir?

Şirket ortakları eğer isterlerse, rüçhan hakkını kullanarak yeni hisse senetlerinden paylarına düşen oranda satın alabilirler. Eğer istemezler ve sermaye artırımına katılmamaya karar verirlerse, olan rüçhan haklarının borsada satışını gerçekleştirebilirler. Bu satış işlemini gerçekleştiren ortakların dolayısıyla şirketteki hisseleri azalacaktır. Rüçhan hakkı kullanım süresi en az 15, en çok 60 gündür. Bedelli sermaye artırımına giren şirket, şirketin bütün ortaklarına üzerlerine düşen pay kadar hisse alabilme olanağı sağlar. Şirketin hali hazırdaki ödenmemiş ve öz sermayesi artar. Bedelli sermaye artırımı yapan şirketin piyasa değeri yükseliş gösterir. Yapılan bedelli sermaye artırımında ortaklara sunulan rüçhan hakları kısıtlanabilir ve bu haklar yeni yatırımcılara tanınabilmektedir. Asıl amacı şirket sermayesini artırmak olan ve bu sebeple yapılan bu işlem aslında işleme giren şirkete ek bir finansman kaynağı sunar. Bedelli sermaye artırımını tercih eden şirketler, değerlerinin artmasıyla sermayeye olan ihtiyaçlarını da karşılamaktadırlar.

Temettü nedir?

Ortaklıkların dönem içinde elde ettikleri kardan mevcut ortakların pay alma hakkıdır. Söz konusu hak, hisse senedine bağlı ‘Kar Payı Kuponları’ karşılığında ve ayrıca hisse senedi ibrazına gerek kalmaksızın kullandırılır. Borsada işlem gören şirketler kâr payı dağıtmaları halinde nakit ve/veya hisse senedi şeklinde dağıtılabilir.

Kaç Türlü Temettü Dağıtımı Vardır?

Temettüler iki şekilde dağıtılmaktadırlar; nakit olarak ortaklara ödenen temettüler ve Bedelsiz Sermaye Artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler.

Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü Ödeme Zorunlulukları Var Mıdır?

Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar, birinci temettü nakden ve/veya hisse senedi biçiminde dağıtmak veya dağıtmamak konusunda serbesttirler. SPK, bu ortaklıklardan gerekli gördüklerine birinci temettünün nakden dağıtılması zorunluluğu getirebilir. Hisse senetleri borsada işlem görmeyen halka açık anonim ortaklıklar; birinci temettü nakden dağıtmak zorundadırlar.

Nakden Temettü Dağıtımı En Geç Hangi Aya Kadar Yapılabilir?

Halka açık şirket tarafından mevcut ortaklara nakit temettü dağıtımının, hesap dönemini izleyen 5. Ayın sonuna kadar tamamlanması zorunludur.

Bir Şirketin Sermaye Artırımı Ya Da Temettü Ödemesinden Yararlanabilmek İçin O Hisse Senedini Asgari Hangi Tarihte Almak Gereklidir?

Bir şirketin hisse senetlerinin sermaye artırımı ve temettü ödemelerine iştirak edebilmek için o hisse senedindeki sermaye artırımı ya da temettü ödemesinin başladığı günden, yani temettü kuponu ya da yeni pay alma kuponlarının hisse senetlerinin üzerinden ayrıldığı günden bir gün önce almak yeterlidir.

Borsada İşlem Gören Anonim Ortaklıklar Birinci Temettü Nakden ve/veya Hisse Senedi Dağıtmak veya Dağıtmamak Konusunda Serbest Midirler?

Evet, SPK’nın Seri:4 No:1 tebliğinin 7. Maddesine göre hisse senetleri borsada işlem gören anonim ortaklıklar birinci temettü nakden ve/veya hisse senedi şeklinde dağıtmak veya dağıtmamak konusunda serbesttirler. Ancak SPK bu ortaklıklardan gerekli gördüklerine birinci temettünün nakden dağıtılması zorunluluğu getirebilir. Söz konusu tebliğe göre, anonim ortaklıklar temettü tamamen nakit veya tamamen hisse senedi ya da kısmen nakit, kısmen de hisse senedi şeklinde dağıtabilmektedirler. Bu durumda nakit ödenen kısım nakit temettü ödemesi, hisse senedi biçiminde dağıtılan kısım da bedelsiz sermaye artırımı şeklinde hesaplamalarda dikkate alınmaktadır.

Bedelli Sermaye Artırımı Hesaplama Örneği

Diyelim ki ABC Yazılım adında bir şirketimiz var. Bu şirketin;
  • Ödenmiş (nominal) sermayesi: 50 milyon TL
  • Borsadaki hisse senedi fiyatı: 3 TL
olsun. Diyelim ki şirketimiz hisse başı 1 TL’den %100 oranında bedelli sermaye artırımı yapacak. Bedelli sermaye artırımı sonrası hisse senedi fiyatını şu denklemle hesaplarız: (Borsa fiyatı + rüçhan hakkı kullanım bedeli x bedelli sermaye artış oranı) / (1 + bedelli artış oranı) Buna göre ABC Yazılım’ın bedelli sermaye artırımı sonrası hisse senedi fiyatı, (3 + 1 x 1) / (1 + 1) = 2 TL olacaktır. Şirketimizin ödenmiş sermayesi, %100 oranındaki bedelli sermaye artırımı nedeniyle 50 milyondan 100 milyon TL’ye çıkacaktır. Şirketlerin piyasa değerini aşağıdaki denklemle hesaplarız: Hisse senedi fiyatı x ödenmiş sermaye Buna göre, ABC Yazılım’ın 150 milyon TL (3 x 50) olan piyasa değeri, yeni durumda 200 milyon TL’ye (2 x 100) yükselecektir.

Bedelli Sermaye Artırımı Süreci

Bedelli sermaye artırımına başvuru sürecinde öncelikle şirketler SPK’ya (Sermaye Piyasası Kurulu’na) başvuru yaparlar. Başvuru SPK kurulu tarafından incelenir, taslak ve izah nameler üzerine çalışmalar yapılır. Bedelli sermaye artırımının kabulü yalnızca Sermaye Piyasası Kurulunun takdirindedir. Onaylamanın ne kadar süreceği belirsizdir. Kesin bir gün vermek mümkün olamaz ancak süreç yaklaşık olarak bir ila dört ay arasında sonuçlanabilmektedir.