Yurt Dışı Faturaların Vergisel Boyutu Nedir?

•  
• 19.01.2022

Şirketler hayatını devam ettirmek için yurtiçinden ya da merkezi Türkiye’de bulunmayan firmalardan mal ya da hizmet alabilirler. Ürün olması durumunda vergisel boyut kolay, gümrükte KDV ödeniyor. Gümrük beyannamesi kayıtlara alınıyor, ödeme gümrüğe gelen fatura kadar yapılıyor ve hesap kapanıyor.

Yurtdışından hizmet (yazılım, royalty, know-how, kullanım hakkı, danışmanlık vs.) alınması durumunda ise iş karmaşıklaşıyor. Hizmetin çeşidi ve hangi ülkeden alındığı önem kazanıyor. Bu hizmet ya da alım yapıldığında, faturası ya da ödemesi gerçekleştiğinde hatta hizmeti almadan mutlaka mali müşaviriniz ile konuyu değerlendirin çünkü vergisel boyutu işinizi etkileyebilir.

KDV Yönünden Hizmet Alımlarının Vergilendirilmesi

Google, Facebook, Linkedin, Slack, Amazon, Foursquare, Pipedrive, MailChimp, Zendesk vb. firmalardan alınan hizmetler, bu hizmetlerden Türkiye’de faydalanıldığı için KDV’ye tabi olacak. Ama bu firmalar Türkiye’de olmadığı için hizmeti alan firmaya KDV’li fatura kesemeyecek, bunun yerine mevzuat gereği hizmeti alan firma kendisi KDV hesaplayacak.

Fatura bedelinin %18’i, hizmeti alan firma tarafından sanki KDV’yi ödenmiş gibi KDV beyannamesinde indirim konusu yapılacak. Yine aynı tutarda KDV’yi, karşı firma almış gibi devlete beyan edecek. Karşı taraf Türkiye’de olmadığı için onların yerine hizmeti alan firma bu KDV’yi devlete ödeyecek. Bu süreçte karşı taraf adına verilecek KDV beyannamesi, KDV2 beyannamesi olarak adlandırılır.

Bu işlemin nakit çıkışı etkisi:

• Eğer hizmeti alan firma KDV ödeyen bir firma ise, bir etkisi olmaz ayrıca ek nakit çıkışına da sebep olmaz. Çünkü KDV2 beyannamesi ile ödeyeceği KDV’yi KDV1 beyannamesinde indirim yapacak ve daha az KDV ödeyecek.
• Eğer hizmeti alan firmada devreden KDV var ise, devreden KDV bitinceye kadar finansman yükü olacak. Çünkü KDV2 ile tutarı o ay ödeyecek ama KDV1 beyannamesinde devir KDV olduğu için devir KDV artacak.

Stopaj Yönünden Hizmet Alımlarının Vergilendirilmesi

Google, Facebook, Linkedin, Slack, Amazon, Foursquare, Pipedrive, MailChimp, Zendesk vb. firmalardan alınan hizmetler ticari bir gelir olarak kabul edildiğinden stopaj hesaplanmayabilir. Aldığınız bu hizmetler; özellikle telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki, yazılımın kendisini, danışmanlık, alan adı, barındırma, yönetim ücreti gibi farklı konulardan herhangi birini kapsıyorsa mutlaka mali müşavirinizi bilgilendirin. Stopajın olup olmayacağı, hangi oranda olacağı ödemeyi yapacağınız şirketin hangi ülkede olduğuna göre, bu ülke ile çifte verilenmeyi önleme anlaşmasının olup olmadığına göre değişiklik gösterir.

Yurt Dışı Hizmetlerinin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Kredi kartı ile ödeme yapılmış olsa bile hizmeti veren firmadan mutlaka fatura temin edin. Bu faturanın e-posta ile gelmesi, pdf formatında olması, yabancı dilde düzenlenmiş olması ya da yabancı para içermesi problem değil.
• Mümkünse faturayı şirketiniz adına alın. Sizin adınıza düzenlenmiş faturaların gider yazılması konusunda ciddi sıkıntılar yaşayabilirsiniz.
• Harcama öncesi ya da fatura aldığınız zaman mali müşavirinizi konu hakkında bilgilendirin.
• Faturaların ilgili ayda kayda alınması gerekir. Bu faturaları ay atladıktan sonra mali müşavirinize ulaştırmanız durumunda ilgili ay için verilen beyannamelerin düzeltilmesi gerekir. Eğer fatura bedeli 5000 TL’yi aşıyor ise Ba formları da düzenlenmelidir.
• Alınan hizmet kapsamında yurtdışına yapılan ödemenin muhasebeleştirilmesi genelde ödemenin yapıldığı Merkez Bankası alış kurundan yapılır.
• Hesaplanacak KDV, yurtdışına yapılan ödeme üzerinden hesaplanır. Yurtdışından alınan hizmet için firmanın tabi olduğu mevzuata göre KDV hesaplanmış olabilir. Faturada gösterilen KDV, Türkiye’de indirim konusu yapılamayacağı için faturada yer alan toplam tutar üzerinden %18 KDV2 hesaplanır.

Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması ve Stopaj Konusunu

İster yurtiçinden ister yurtdışından olsun hizmet giderlerinizde aşağıdaki kriterleri göz önüne almanız gerekir:

• Hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı
• Şirketinizin bu hizmete ihtiyacı olup olmadığı
• Hizmet bedelinin bu hizmeti sağlayan diğer firmalara göre uygun bedelli olup olmadığı
• Alınan hizmetin şirketinizin gelirini arttırıcı ya da giderlerinizi azaltıcı bir etki yapıp yapmadığı

Özellikle hizmetin ilişkili bir firma tarafından verilmesi (Kurumlar Vergisi, KDV ayarlaması ihtimali) vergi denetmenleri nezdinde şüphe uyandıracağı için, yukarıda belirttiğim kriterler ile bir daha değerlendirmesi gerekir.
Yurtdışından gelen faturaları 2 ülke de vergilemek isteyeceği için ister istemez çifte vergileme oluşur. Konuyu daha iyi anlamak için bir örnek verelim:

Şirketiniz Facebook’a reklam vermiş olsun. Facebook Inc’nin reklam gelirini;

• Hem ABD (mukim ülke)
• Hem de Türkiye (kaynak ülke)

Vergilemek isteyecek. ABD, bu geliri Kurumlar Vergisi yöntemi ile vergileyecek Türkiye ise Facebook Inc.’in Türkiye’de kurulu bir şirket olmaması sebebi ile stopaj yolu ile vergileyecektir.

Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA)

Uluslararası ticarette firmaların aynı gelir üzerinden hem mukim ülkenin hem de kaynak ülkenin vergi almaması için ülkeler birbirleri ile anlaşma yaparlar. Bu anlaşmalara Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması (Double Tax Treaty-DTT) denir. Bu anlaşmalar ile hangi ülkenin hangi gelirlerden ne kadar vergi alacağı belirlenir.

Türkiye, 82 farklı ülke ile bu anlaşmaları imzalamıştır. Bu anlaşmaların yapısı büyük benzerlik taşır. Vergi oranları ve özel şartlar değişir. Sadece Türkiye değil, diğer ülkelerin de birbiri ile yaptıkları anlaşmalar birbirinin benzeridir. Çünkü OECD modeli kullanılır ve OECD modelinde hangi maddenin hangi gelirle ilgili olduğu, vergileme prensiplerinin nasıl belirlendiği açıkça yer alır.

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında, başlıklar ve gelir grupları aşağıdaki gibidir:

• Gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelirler,
• Ticari kazançlar,
• Uluslararası taşımacılık kazançları,
• Temettü gelirleri,
• Faiz gelirleri,
• Gayrimaddi hak bedelleri (royalty)
• Değer artış kazançları,
• Serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler,
• Ücret gelirleri,
• Şirket yönetim kurulu üyelerinin elde ettikleri gelirler,
• Öğretmen ve öğrencilerin elde ettikleri gelirler,
• Emekli maaşları,
• Diğer Gelirler olarak düzenlenmektedir.

Yurt Dışından Gelen Fatura Stopaja Tabi Midir?

Yurtdışından gelen bir faturanın stopaja tabi olup olmadığı, stopaj var ise oranın ne olması gerektiği konusunda Çifte vergilemeyi önleme anlaşması (ÇVÖA)’na bakmak gerekir. Çünkü bu anlaşmalarda gelirin türü ve vergi oranın ne olacağı açıkça belirlenmiştir.

Stopaj ÇVÖA’sına göre hesaplanır. Eğer 2 ülke arasında ÇVÖA’sı yok ise bu sefer Türk Vergi Kanunlarına göre stopaj hesaplanır.

Yurtdışı hizmet faturası genelde 2 başlıkta değerlendirilebilir; ticari kazanç ve serbest meslek kazancı. Ticari kazançlar stopaja tabi değil; fakat serbest meslek kazançları ise stopaja tabidir. Serbest meslek kazançlarında genelde 183 gün kuralı olup, yurt dışından hizmet faturası geldiğinde mali müşaviriniz ile görüşmenizde büyük fayda var.