Girişimciler İçin Temel Finansal Verimlilik Göstergeleri

Finansal verimlilik nedir?  

Finansal verimlilik, bir işletmenin nakit akışını sağlayan her işlemi, bilanço ve gelir tabloları üzerinden yönetiminin en etkin şekilde sağlanmasıdır. Finansal verimlilik, fiyatlandırmadan satışa, personel yönetiminden karlılık oranlarına kadar geniş bir yelpazede değerlendirilmelidir. İşletme verimliliğinin göstergesi, belirli unsurların bütünüdür ve bunlar sıklıkla finansal tablolar, nakit akışı analizi, dönemsel karşılaştırmalar ve verimlilik oranlarının incelenmesi gibi konuları içerir. Finansal verimlilik, işletmenin kaynaklarını ve sermayesini en iyi şekilde kullanarak kar elde etme yeteneğini yansıtır ve işletmenin uzun vadeli başarısı için kritik bir öneme sahiptir. 
Özellikle kendi işini yapmak isteyen genç girişimcilerin bilgiye ihtiyaç duyduğu konulardan biri de finansal verimliliği ölçümleyebilme oluyor. Girişimcilikte verimlilik nedir diye merak ediyorsanız; girişimini istediğiniz noktaya getirmek için sonraki adımı planlamadan önce kendinize sormanız gereken önemli soruları sıralayalım: 

Fiyatlama Stratejisi 

Fiyatlama stratejisi, sunduğumuz hizmetler için doğru fiyatlandırmayı sağlamak ve müşterilerimize yeterli değer sağlayarak istediğimiz geliri elde etmek açısından hayati öneme sahiptir. Müşterilerimiz için sağladığımız değer, fiyatın önünde önemli bir kriterdir; çünkü değer yaratıldığı sürece müşteriler için fiyat ikinci planda kalabilir. Bu nedenle, fiyatlandırma stratejimizin müşteri beklentileri ve sunulan değerle uyumlu olup olmadığını düzenli olarak gözden geçirmeli ve gerektiğinde revize etmeliyiz. Müşterilerimize sunduğumuz hizmetin ve ürünün değerini doğru bir şekilde anlayarak, fiyatlandırma stratejimizi belirlemeli ve işletmemizin sürdürülebilirliği için önemli bir adım atmış olmalıyız. 

İnsan Kaynakları Yönetimi 

İnsan kaynakları yönetimi, işletmenin en iyi çalışanlarını belirleyerek onları nasıl ödüllendireceğimizi ve tutunduracağımızı belirlememizi sağlar. Değerli personeli işletmede tutmak, işletmenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Çünkü işletmeye katkı sağlayan ve değer katan çalışanların tutulması, uzun vadeli başarıya doğrudan katkıda bulunur. Bu nedenle, insan kaynakları süreçlerimizi kullanarak, en yetenekli ve katkı sağlayan çalışanları belirlemeli ve onları ödüllendirme stratejileri geliştirmeliyiz. Çalışanları etkili bir şekilde motive etmek ve onları işletmeye bağlı tutmak için, performansa dayalı bonuslar, terfi fırsatları, esnek çalışma imkanları gibi teşvikler sunabiliriz. Ayrıca, çalışanların kişisel ve kariyer gelişimlerine destek olacak eğitim ve gelişim programları da sunarak, onların kendilerini geliştirmelerine yardımcı olabiliriz. 

Nakit Akışı Yönetimi 

Nakit akışı yönetimi, bir işletmenin faturalama ve tahsilat süreçlerini etkin bir şekilde yönetmesini içerir. Satışlarımızı gerçekleştirdikten sonra faturaları hızlı bir şekilde kesiyor ve tahsilatlarımızın ne kadar sürede gerçekleştiğini düzenli olarak takip ediyor muyuz? Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için tasarlanmış ekonomik ve kullanışlı bir faturalama, takip ve raporlama sistemi, işletme yönetimini kolaylaştırabilir. 

Maalesef birçok işletme, bu tür sorulara cevap verebilecek detaylı rapor ve bilgilere sahip olmadan, nakit akışı yönetimini göz kararı ile yapmaya çalışıyor. Ancak işletme sahiplerinin, işletmelerinde hangi bilgilere ve raporlara ihtiyaç duyduklarını belirlemeleri ve bu bilgilerle hangi kararları alacaklarını planlamaları gerekmektedir. 

Özellikle belirli parametreleri takip etmek, işletmenin finansal durumunu daha iyi anlamak ve geleceğe dair daha sağlam kararlar almak için önemlidir. Bu parametreleri hesaplayabilmek için muhasebecinizden bilanço ve gelir tablosu verilerinizi düzenli olarak elde etmelisiniz. Bu verileri aylık düzenli aralıklarla almak, geçmiş dönemlerle karşılaştırma yapmanıza ve işletmenin finansal performansını izlemenize olanak tanır. 

Brüt Karlılık (%ve TL) 

Brüt karlılık, gelir tablonuzda yer alan net satışlarınızdan satışlarınızın maliyetini çıkararak elde edeceğiniz tutardır. Bu rakamı, net satışlara böldüğünüzde brüt karlılık oranınızı elde edersiniz. Brüt karlılık, gelir tablonuzdaki ilk bakmanız gereken kalemdir ve özellikle oransal olarak aylık olarak takip edilmesi, olası problemleri erken tespit etmenize yardımcı olabilir. 

Daha detaylı operasyonel verilere ulaşabilirseniz, müşteri başına harcanan saat gibi detaylı verilerle müşteri bazında brüt karlılık elde edebilirsiniz. Bu sayede, karlı müşterileri karsız müşterilerden ayırabilir ve enerjinizi hangi müşterilere odaklayacağınız konusunda daha iyi bir yol haritası çizebilirsiniz. Uzun vadede, daha az karlı müşterilerden karlı müşterilere geçiş yapmanız daha da kolaylaşır. 

Satışları Tahsil Etme Süresi 

Müşterilerinizin ödemelerini ne kadar sürede gerçekleştirdiğini gösterir. Bu süreyi hesaplamak için, Alacaklar Toplamı / Satış Gelirleri × 360 formülünü kullanabilirsiniz. Geç ödemeler nedeniyle finansman sıkıntısı, özellikle yeni kurulan şirketlerin başlıca sorunlarından biridir. Müşteri bazında bu süreyi hesaplayarak ve aylık olarak takip ederek, tahsilat problemlerinizi çözmeniz daha kolay olacaktır. 

İşletme Sermayesi 

Bilanço kalemlerinden Alacaklar ile varsa Stokların Ticari Borçlardan çıkarılmasıyla hesaplanabilir. İşletme sermayesi, işletmenin operasyonel verimliliğini yansıtır. 

Alacaklar ve stoklar gibi unsurlara aşırı bağımlılık, işletmenin zorunlu ödemelerini karşılamak için gerekli olan parayı kullanmasını engelleyebilir. Bu nedenle, tahsilatları zamanında gerçekleştirmek ve stoklara gereğinden fazla yatırım yapmamak, işletme sermayesinin gereksiz yere büyümesini engellemek açısından önemlidir. 

Aksi halde, işletme alternatif yatırım fırsatlarından mahrum kalabilir. Büyüyen şirketlerde işletme sermayesinin genellikle artması kaçınılmazdır. Ancak gereğinden fazla büyüyen işletme sermayesi, şirketi ciddi bir nakit sıkıntısına sokabilir. 

Çalışan Başına Müşteri Verimliliği 

Çalışan başına müşteri verimliliği, özellikle hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmeler için önemli bir performans ölçütüdür. Çalışanların müşteri başına harcadığı zamanın ve müşteriden elde edilen gelirin dengesi, verimlilik açısından önemlidir. 

Saat başı geliri hesaplamak için, müşteriden elde edilen geliri çalışanın müşteriye (proje) harcadığı saatle bölerek basit bir formül kullanabilirsiniz. Bu oran, düşük gelir elde edilen müşterileri veya verimsiz çalışanları belirlemek için aylık olarak kontrol edilmelidir. 

Yukarıda bahsedilen parametreler, işletmenin ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilebilir. Ancak hangi parametrenin ne amaçla kullanılacağını iyi analiz etmek ve düzenli olarak en azından aylık olarak takip etmek önemlidir. 

Tabii ki, sadece rakamları takip etmekle kalmayıp, sorunlu veya iyileştirilmesi gereken alanlarda gerekli adımları atmaya da özen göstermelisiniz. Aksi takdirde, bu bilgi ve raporlamalar sadece zaman kaybından öteye geçmeyebilir. 

Geçmiş performans parametrelerinizi takip etmenin yanı sıra, geleceğe dair planlama yaparken benzer parametreleri kullanabilirsiniz. Örneğin, mevcut brüt karlılık oranınız %40 ise, bu oranı %50'ye çıkarmak için önümüzdeki aylarda atmanız gereken adımları planlayabilir ve detaylı bir yol haritası oluşturabilirsiniz. 

Muhasebeyi sadece zorunlu bir iş olarak görmek yerine işletmenizi daha iyi yönetebileceğiniz bir karar destek aracı olarak değerlendirmelisiniz. Bu konuda muhasebecinizden destek alabilir ve Hesapbilir gibi online finans yönetim uygulamalarından faydalanabilirsiniz.